Theo tìm hiểu từ nhiều tài liệu khác nhau, trầm hương được biết đến là loại cây thân gỗ chứa dầu thơm đặc biệt, mang lại nhiều hữu ích, như: chữa bệnh, xua đuổi tà ma và mang lai may mắn cho con người. Cây tạo ra trầm hương có tên gọi khác là cây dó bầu.

Để tạo ra trầm, bản thân cây dó bầu phải chịu đau đớn khi thân cây bị hư hại, bị sâu, kiến ăn, sét đánh... Lúc này, để bảo vệ chính mình, cây dó bầu đã tự tiết ra một chất dính có mùi thơm đặc biệt bao quanh vết thương, nơi có vết thương được chất dịch bao bọc này là trầm hương.

Trầm được sử dụng quanh năm, tuy nhiên, vào dịp giáp Tết, trầm thường được người chơi chú ý nhiều hơn. Bởi theo quan niệm, ai sở hữu được trầm từ đầu năm, sẽ mang may mắn đến cho cả năm đó, sức khoẻ dồi dào, làm ăn phát đạt...

Vào một ngày cuối năm, chúng tôi may mắn được gặp ông Võ Văn Duy, Chủ tịch HĐQT HTX kinh doanh xuất nhập khẩu gỗ lũa, trầm hương và cây cảnh nghệ thuật (thuộc HTX Sinh vật cảnh Mỹ Đức), xã Sơn Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ. Là nghệ nhân chế tác trầm hương, gỗ lũa với kinh nghiệm hơn 10 năm qua, ông Duy đã có nhiều sản phẩm trầm hương được khách hàng yêu thích.

Đặc biệt, tác phẩm trầm hương mang tên “Cuội nguồn” của ông đã được trao Bằng công nhận tác phẩm tiêu biểu nhất của Việt Nam. Để tạo đà cho sự phát triển và duy trì nghề trầm hương truyền thống, năm 2017, ông Duy đã thành lập HTX kinh doanh xuất nhập khẩu gỗ lũa, trầm hương và cây cảnh nghệ thuật, kết nối mở rộng quy mô thị trường.

Trò chuyện với chúng tôi, ông Duy cho biết, trầm là loại hàng hiếm từ thời vua chúa, được coi là thứ báu vật “cung vua tiến chúa”, nên từ bao đời nay, việc tìm trầm lúc nào cũng diễn ra âm thầm và không phải ai cũng tìm được. Trong khi đó, người chơi trầm ngày một tăng lên. Để có trầm phục vụ cho việc sản xuất, kinh doanh, ông Duy phải liên hệ với nhiều nơi khác nhau để có trầm từ tự nhiên và cả tự tạo.

Để lấy trầm, người làm phải thực hiện nhiều công đoạn, như: cưa cây, cắt thành khúc rồi đẽo ra, phá xác và tỉa sạch rồi thành trầm. Theo ông Duy, để thu được 20 kg trầm sạch, người ta phải “xoi” ít nhất 1 tấn cây dó bầu; mỗi tháng mỗi người chỉ làm được vài kg trầm. Hiện, giá trầm khoảng từ vài trăm ngàn đến vài trăm triệu, tuỳ sản phẩm và mức giá cũng được thương lái định giá bằng mắt chứ không có căn cứ cụ thể.

Hiện, HTX của ông Duy đã sản xuất, chế tác được nhiều sản phẩm trầm hương đẹp và chất lượng, như: trầm cảnh nghệ thuật, các vòng trầm đeo tay, hương trầm... Các sản phẩm này đã được mang đi trưng bày, giới thiệu ở nhiều hội chợ, thị trường trong và ngoài tỉnh, quảng bá trên trang web của HTX. Nhờ đó, sản phẩm trầm hương của ông Duy được nhiều người biết và tìm đến để mua, trong số đó có nhiều khách hàng đến từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, thậm chí từ Trung Quốc, Singapore...

Có mặt tại gian hàng trầm hương của ông Duy ở hội chợ Xuân Mậu Tuất Quảng Bình 2018, anh Nguyễn Văn Hưng, phường Đồng Phú, TP. Đồng Hới nhận xét: “Sản phẩm trầm hương của ông Duy có nhiều kiểu dáng đẹp, chất lượng tốt. Do đó, tôi và bạn bè thường tìm đến, chọn mua các sản phẩm từ HTX của ông Duy”.

Ngoài việc chế tác trầm hương, HTX kinh doanh xuất nhập khẩu gỗ lũa, trầm hương và cây cảnh nghệ thuật của ông Duy còn chế tác các sản phẩm gỗ lũa như: tượng phật để xe ô tô, bình hoa, chạm trỗ nghệ thuật; trồng, uốn, tạo các sản phẩm sinh vật cảnh (lan, cây cảnh nghệ thuật, đá cảnh).

Việc kinh doanh, sản xuất của HTX kinh doanh xuất nhập khẩu gỗ lũa, trầm hương và cây cảnh nghệ thuật đã mang lại công ăn việc làm cho người dân trên địa bàn. Ông Duy cho biết, giá trầm khoảng từ vài trăm ngàn đến vài trăm triệu, nhưng không phải lúc nào trầm cũng bán được, có thời điểm ế hàng, gây thiệt hại. Tuy nhiên, làm trầm đã đem lại thu nhập cho nhiều người lao động tại địa phương, đó là điều mà ông cảm thấy hạnh phúc nhất.

Với những cống hiến cho nghề, nhiều năm qua, ông Duy đã vinh dự có được một số thành tích, như: đạt danh hiệu thợ giỏi của tỉnh Quảng Bình (năm 2016), Hội Sinh vật cảnh Việt Nam tặng Bằng khen vì sự nghiệp sinh vật cảnh Việt Nam năm 2016, danh hiệu Cúp vàng sản phẩm tin cậy, dịch vụ hoàn hảo, nhãn hiệu ưa dùng năm 2017...

Để tiếp tục duy trì và phát triển quy mô của HTX, thời gian tới, ông Duy dự định sẽ mở thêm cửa hàng phân phối sản phẩm tại Hà Nội. Cùng với đó, công tác quảng bá, mở rộng thị trường cũng sẽ được HTX quan tâm, tăng cường triển khai.